Patili dostlarımızın kendilerine özel ya da genel olarak dış parazitleri olduğu gibi bu küçük sevimli dostlarımızın da paraziter rahatsızlıkları olabiliyor.
Peki egzotik dediğimiz papağan, muhabbet kuşu, tavşan, guinepig gibi dostlarımızda dış parazit olarak neler var?
KUŞLAR
Kanatlı dostlarımızda da en önemli dış parazit grubu akarlardır. Bu akarları sınıflandıracak olursak;
Knemidocoptes spp(a): (Derini en üst tabakası olan epidermise yuva yaparlar.)
Bacaklarda, gagada ve yüzde hiperkeratoz dediğimiz sert beyaz kabuklanmaya neden olurlar ve etkilenen bölgeler pulpul şeklinde görünür.(b-c)
Dermanyssus gallinae, Ornithonyssus spp. (Epidermisin yüzeyinde yaşayıp kanla beslenenler)
Kırmızı kanatlı akarı olarak bilinen D.gallinae insanlara da bulaşabilir ve çok fazla kaşıntıya sebebiyet verir.(a)
-Dermation spp., Protolichus spp., Dubininia spp. (Tüylerde yaşayanlar)
KORUNMA:
Öncelikle doğru beslenme ile kuşlarımızın bağışıklık sistemlerini yüksek tutmalıyız ve dışarda açık satılan yemlerden almamalıyız.
Böyle bir durumla karşılaşmamak için kuşlarımızı muhakkak veteriner kliniğinde kontrol ettirmeliyiz. Kafeslerin, yemliklerin, yuvalıkların ve diğer eşyaların düzenli olarak dezenfeksiyonunu ve havalandırmasını sağlamalıyız. Yeni bir kuş aldığımızda varolan diğer kuşlardan geçici olarak ayrı tutmalıyız. Son olarakta veteriner hekim kontrolünde düzenli aralıklarla dış parazit damlasını uygulamalıyız.
KEMİRGENLER (HAMSTER, GUINEPIG, CHINCHILLA, SİNCAP)
Küçük kemirgenleri en sık etkileyen dış parazitler akarlardır. Bu tür hayvanlar parazit ile enfekte olduklarında vücutlarında çeşitli yerlerde tüy döküntüleri ve kaşımaya bağlı kızarıklıklar oluşur.
A)Myocoptes musculinustan etkilenen labaratuvar fareleri
Başlıcaları Myocoptes musculinus(B), Myobia musculi, Radfordia spp., Ornithonyssus bacoti,
Liponyssus bacoti, Chirodiscoides, Trixacarus caviae, Demodex spp., Notoedres spp., Cheyletiella spp., Sarcoptes scabiei’dir.
Bitler ise Polyplax serrata, Polyplax spinulosa, Gliricola porcelli, Gyropus ovalis’dir.
Kemirgenlerde pirelerde görülür bunun en önemli kaynağı ise kediler ve köpeklerdir.
O.bacoti ve T.caviae ile enfekte kemirgenlerle sürekli ve yakın temasta bulunulduğunda insanlara bulaşabilir.
KORUNMA:
Eğer etkilenen hayvan varsa,yeni gelen kemirgenler iki hafta ayrı ve gözlem altında tutulmalıdır.
Bulundukları ve temas ettikleri ortamlar düzenli olarak temizlenmeli ve kontrol altında tutulmalıdır.
Şüphenilen bir durum varsa en yakın zamanda bir veteriner kliniğine başvurulmalı ve düzenli olarak dış parazit mücadeleleri yapılmalıdır.
TAVŞANLAR
Tavşanları ise en çok etkileyen parazitlerin başında pireler,akarlar ve sinek larvaları geliyor.
Cheyletiella parasitovorax (Tavşan kürk akarı), Demodex cuniculi, Notoedres cati (kedi uyuzu), Sarcoptes scabiei (köpek ve insan uyuzu), bitler Haemodipsus ventricosus, Pireler Spilopsyllus cuniculi (tavşan piresi), Ctenocephalides felis (kedi piresi), Ctenocephalides canis (köpek piresi).
Cheyletiella parasitovorax(a), tavşan kürk akarı olarak bilinir ve çıplak gözle görmek mümkündür. Bu yüzden ‘yürüyen kepek’ adını alır ve kabuklanma/pullanmaya neden olur. Son olarakta insanlara geçme potansiyeline sahiptir. Büyük kulaklı küçük dostunuzun az hareketli ve bakımsız olduğu durumlarda ortaya çıkması çok daha olasıdır.
Tavşanlarda uyuz vakalarına da çok rastlanır. Buna neden olan uyuz akarları Sarcoptes scabiei ve Notoedres cati’dir. S.scabiei ya da N.cati ile enfekte olan tavşanların; kulaklarında ve kulak uçlarında(b), burunlarında ve parmak aralarında(a) tüy döküntüsü ve kabuklanma gözükür. İnsanlara bulaşma potansiyeline sahiptir.
KORUNMA:
Bulaşıcı hastlalıklarından/zoonoz hastalıklardan tavşanınızı ve kendinizi korumak için veteriner hekim muayenesine götürmeden önce tavşanınızı evde barındırmayınız ve fazla temasta bulunmayınız.
Yaşadıkları ortamları akarların ve pirelerin yaşayacağı sıcaklık derecesinde tutmaktan kaçınınız. Tüylerinin taranmasını ve altlıklarının temizlenmesini muhakkak düzenli olarak yapınız.
Tavşanlarınızla birlikte başka evcil dostlarınız da varsa dış parazit uygulamalarını mümkün olduğunca aynı zamanda uygulayınız. Hiç bir sıkıntıları olmasa da düzenli olarak veteriner hekim kontrolünde tutunuz.
SÜRÜNGENLER
Bu hayvanlarda en çok rastlanan dış parazitlerinin başında ise keneler, pireler ve sinek larvaları gelir.
Ophionyssus natricis, sürüngen akarı olarak bilinse de en yaygın olarak yılanlarda daha sonra kertenkele, kaplumbağa, timsahlarda ve diğer sürüngenlerde bulunur.
Sürekli temas halinde ise insanlara da bulaşabilir.
Hirstiella trombidiformis ise en yaygın kertenkele akarı olarak geçer.
Bu akarların varlığında sürüngenlerde ‘siyah deri hastalığı’ olarak bilinen pigmentli siyah dermatit şekillenir.(a)
KORUNMA:
Parazitlernin yaşam döngüsünün büyük bir kısmı konakçı dışında yani çevrede olduğu için etrafında bulunan eşyalar ve kullandıkları malzemeler günlük olarak temizlenmelidir. Suya teması olanlarının sularının mutlaka günlük olarak temizlenmesi gerekir. Farklı türde olan sürüngenler aynı teraryum içinde bulundurulmamalı ve sayıları fazla olmamalıdır. Teraryuma eşya koymadan önce muhakkak dezenfekte edilmelidir.
Bu tarz canlılarda dış parazit uygulamaları damla şeklinde değil veteriner hekim kontrolünde onlara uygun bir akarisit ile sünger kullanılarak uygulanır.
Lütfen dış parazitler ile mücadelenin önemini kavrayalım ve patili/kanatlı/kuyruklu sevimli dostlarımızı bu minik canlılardan koruyalım.
Tüm küçük dostlanızla sağlıklı ve mutlu günler!